Pokrzywa to polski superfood!

Czy wiedziałeś, że pokrzywa to nie tylko chwast? Odkryj, dlaczego pokrzywa to polski superfood i jak wpływa na nasze zdrowie.

Pokrzywa to polski superfood, który często jest niedoceniany. Wiele osób postrzega pokrzywę (łac. urtica) jako parzący chwast, na który lepiej uważać. Można zgodzić się ze stwierdzeniem, że dotykając liści lub łodygi spotka nas nieprzyjemne swędzenie i że jest chwastem. Niemniej nie powinno się umniejszać jej wartości leczniczych, jakie w sobie zawiera. Przedstawiamy 6 faktów o pokrzywie, które sprawią, że zaczniesz ją doceniać:

Jest relatywnie dobrym źródłem białka.

W zależności od czasu zebrania, świeże liście pokrzywy zawierają od 4 do 9 g białka na 100 g świeżego surowca. Najbardziej wartościowa pokrzywa to ta zebrana na wiosnę, chwilę przed lub w trakcie kwitnienia. Co więcej, wysuszone liście i zmielone na proszek mogą być świetnym dodatkiem do wartościowych koktajli. W 100 g takiego proszku znajdziemy aż 30 gram białka! Szok i niedowierzanie? Zaskoczymy cię jeszcze bardziej, kiedy dowiesz się, że pokrzywa zawiera w swoim składzie wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne! Jest to świetna wiadomość, zawłaszcza dla osób będących na diecie roślinnej, dla których uzupełnianie aminokwasów egzogennych niekiedy stanowi poważne wyzwanie. Nie będą to wielkie ilości, mogą jednak stanowić wartościowy dodatek i urozmaicenie codziennej diety.

Jest bogatym źródłem wapnia.

Porcja 100 g świeżej wiosennej rośliny zaspokaja niemal 80% dziennego zapotrzebowania na wapń! Biorąc pod uwagę, że normy na spożycie wapnia są dość wysokie i wcale nie tak łatwo zadbać o odpowiednią podaż wapnia z dietą, warto wziąć to pod uwagę. Głównym źródłem wapnia w diecie Polaków wciąż jest nabiał, od którego, z różnych względów, coraz więcej ludzi odchodzi. Włączanie do diety różnych źródeł wapnia jest kluczowe, chociażby dla zachowania zdrowia kości. Czy jest to udowodnione? Oczywiście! Z przeprowadzonych badań, wynika, że weganie mają niższą gęstość kości, niż wszystkożercy. Wiąże się to prawdopodobnie z tym, iż eliminując nabiał, nie dbają o wprowadzenie do diety innych roślinnych źródeł wapnia.

Jest pomocna w przypadku przerostu gruczołu krokowego.

Przerost prostaty to głównie choroba mężczyzn powyżej 50. roku życia. Z wiekiem organizm mężczyzny zmniejsza produkcję męskich hormonów płciowych, co może powodować stopniowy rozrost tego gruczołu. Pokrzywa stosowana jest w tłumieniu objawów łagodnego przerostu gruczołu krokowego, jako alternatywa dla leków syntetycznych. Okazuje się, że preparaty pochodzenia roślinnego przynoszą poprawę u około 60-80% chorych we wczesnych stadiach łagodnego rozrostu stercza. Potwierdzają to przeprowadzone badania kliniczne, gdzie stosowano pokrzywę zarówno w terapii skojarzonej, jak i monoterapii. Za minimalizowanie objawów przerostu gruczołu krokowego odpowiedzialne są hydrofilowe części pokrzywy zawarte w korzeniu: lektyny i polisacharydy odpowiedzialne za hamowanie aktywności aromatazy.  Efekt hamowania enzymów zauważono podczas podawania wysokich stężeń alkoholowego wyciągu z korzenia pokrzywy. Panowie, dlatego dbajcie o siebie i polubcie się z pokrzywą!

Masz cukrzycę lub nie chcesz jej mieć? Sięgaj po pokrzywę!

Może być ona pomocna w przypadku już istniejącej cukrzycy oraz w jej prewencji. Sugeruje się, że pokrzywa wpływa na wchłanianie glukozy w jelicie, a także na wychwyt glukozy w tkankach obwodowych, co przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy we krwi. Przypuszcza się również, że pokrzywa hamuje kluczowe enzymy trawienne węglowodanów, w tym α-amylazę i α-glukozydazę i dzięki temu zmniejsza wchłanianie jelitowe glukozy. Nasz niedoceniany chwast jest również w stanie chronić wątrobę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi w cukrzycy typu 2, co można przypisać jej działaniu przeciwutleniającemu. Pokrzywa może zmniejszać powikłania cukrzycy poprzez swoje działanie przeciwzapalne, immunomodulujące, przeciwagregacyjne, przeciwutleniające, przeciwbólowe, moczopędne, blokujące kanały wapniowe, rozszerzające naczynia za pośrednictwem tlenku azotu, a także poprzez swoje właściwości obniżające poziom cholesterolu. Sporo tego dobrego, a to jeszcze nie wszytko.

Kulinarne możliwości wykorzystania pokrzywy są nieograniczone!

Garść pokrzywy do koktajlu — znana. Pokrzywa ala szpinak duszona na oliwie z czosnkiem — znana. Zupa z pokrzywy — w miarę znana. Ale… Czy wiedzieliście, że mąkę z pokrzywy można dodawać do wypieku chleba lub do zagniatania makaronu? Okazuje się, że dodatek mąki z pokrzywy do zwykłej pszennej mąki może być ogromnie wartościowym sposobem na przemycenie dodatkowych wartości odżywczych w posiłku. Może mieć to znaczenie zwłaszcza w krajach ubogich, gdzie posiłki oparte na pszennych produktach są stałym elementem codziennej diety. Co więcej, dodatek takiej mąki do wypieku chleba obniża jego indeks glikemiczny, co może być bardzo pomocne dla osób borykających się z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.

Wykorzystuj całą roślinę!

Najczęściej wykorzystuje się liście, ale warto pamiętać, że wartościowa jest każda część pokrzywy.  Zarówno jej liście, jak i kwiaty, a także korzenie. Warto pokusić się o trochę medytacji w ruchu i pozbierać kwiaty pokrzywy z nasionami. Jest to tak cenny surowiec, że w handlu osiąga bardzo wysokie ceny (około 150 zł za litr). Nasiona są bogatym źródłem kwasów wielonienasyconych, jednonienasyconych i nasyconych kwasów tłuszczowych, z przewagą kwasu linolowego i oleinowego.  Kwasy te są podatne na procesy utleniania, więc kwiaty pokrzywy warto zbierać w czasie kwitnienia, przechowywać w zamkniętym pojemniku i mielić na świeżo do posiłków, aby zachować jak najwięcej właściwości prozdrowotnych.

Nie można oczywiście pominąć, że pokrzywa pozytywnie oddziałuje na włosy i paznokcie, gdyż zawiera witaminy B1, C, E, czy K. Ale o dobroczynnym wpływie tego chwastu na urodę, już dawno nasze babcie wiedziały.

Porządkując wiadomości wypisane powyżej (a to i tak jeszcze nie wszytko co potrafi ta roślina), pokrzywie zdecydowanie można przypisać miano polskiego superfoodsu. Mamy nadzieję, że chociaż odrobinę udało nam się odczarować ten chwast i udowodniliśmy, że zdecydowanie należy pokrzywę traktować jak cud natury.

ŹRÓDŁA

1. Adamski i wsp. 1980. Studies of chemical substances present in Urtica dioica L. leaves. Part 1. Trace elements Herba Pol 26 (3), 177e180
2. Ait H. Saidi i wsp. Highlights on nutritional and therapeutic value of stinging nettle.. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences ISSN- 0975-1491 Vol 7, Issue 10, 2015
3. Alemayehu1 i wsp. .Proximate, Mineral Composition and Sensory Acceptability of Home Made Noodles from Stinging Nettle (Urtica simensis) Leaves and Wheat Flour Blends. International Journal of Food Science and Nutrition Engineering 2016, 6(3): 55-61
4. Bnouham, M., Merhfour, F.-Z., Ziyyat, A., Mekhfi, H., Aziz, M., & Legssyer, A. (2003). Antihyperglycemic activity of the aqueous extract of Urtica dioica. Fitoterapia, 74(7-8), 677–681.
5. EMEA. Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). Assessment report on Urtica dioica L., Urtica urens L., their hybrids or their mixtures, radix. London 2009.
6. Jakubczyk i wsp.Stinging nettle (Urtica dioica L.) – botanical characteristics, biochemical composition and health benefits. Pom J Life Sci 2015, 61, 2, 191–198
7. Kianbakht i wsp. Improved glycemic control in patients with advanced type 2 diabetes mellitus taking Urtica dioica leaf extract: A randomized double-blind placebocontrolled clinical trial. Clin Lab, 59(9-10), 1071–1076. 2013
8. Krawęcka i wsp. Stinging Nettle (Urtica dioica L.) as a Functional Component in Durum Wheat Pasta Production: Impact on Chemical Composition, In Vitro Glycemic Index, and Quality PropertiesMolecules. 2021 Nov 16;26(22):6909. 
9. Laban i wsp. Mineral Properties and Dietary Value of Raw and Processed Stinging Nettle (Urtica dioica L.). Int J Food Sci. 2013; 2013: 857120.